Opper-Beach Boy Brian Wilson is overleden. Hij was 82 en leed aan dementie.
Wilson was samen met zijn broers Dennis en Carl in 1961 oprichter van de Beach Boys, hun neef Mike Love en hun vriend Al Jardine.
Hij was er ook de belangrijkste songschrijver van, de bassist én de producer.
Tot 1965 zongen de Beach Boys over meisjes, auto’s en surfen en waren zo de belichaming van de idealen van de klassieke Amerikaanse jongens, terwijl ze al geen enkele andere groep van dat moment uitblonken in door elkaar heen gevlochten close harmony op een basis van rock-‘n’roll, doo-wop en pop. Hun zang was beïnvloed door de zang The Four Freshmen.
Zijn ontwikkeling als songschrijver was even onverwacht als spectaculair, want ‘Pet Sounds’ kwam in 1966 min of meer uit de lucht vallen. Het is muzikaal en qua zang nog altijd een van de beste albums van de jaren zestig, toch de goeden jaren van de pop.
Hij schreef voor dat album songs met een opbouw die uniek was en experimenteerde ook met ongewone muziekinstrumenten en andere geluiden.
Bovendien liet hij de muziek inspelen door The Wrecking Crew, een groep ervaren studiomuzikanten die op allerlei producties uit die jaren meespeelden. Dat deed hij zonder dat zijn broers, Love en Jardine zelfs maar te vertellen. Zij hoefden hun vaak ingewikkelde zangpartijen alleen nog maar in te zingen.
Tot die tijd waren de Beach Boys de enige Amerikaanse groep die de concurrentie met de Engelse popgroepen als de Beatles en de Rolling Stones aankonden en ‘Pet Sounds’ sloeg ook bij hen in als een hom: Paul McCartney vond het een meesterwerk en wilde naar verluidt antwoorden met een nog beter album. Het volgende album van de Beatles was ‘Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band’…
Wilson had een absoluut gehoor, wat een wonder was, want hij was aan een oor doof. Dat zou het gevolg zijn van de agressie van zijn vader, een mislukt songschrijver met ambities.
Die speelde ook een complexe rol in de carrière van de groep, want hij bezorgde hen niet alleen een platencontract, ook kreeg hij voor elkaar dat Brian producer werd van hun muziek. Dat was in die tijd uitzonderlijk, doordat artiesten vaak het voertuig waren van allesbepalende, door de platenmaatschappijen betaalde producers.
Al voor de opnamen van ‘Pet Sounds’ besloot Wilson niet meer met de groep op tournee te gaan na paniekaanvallen en een zenuwinzinking. Na dat album werkte hij bovendien alleen nog incidenteel mee aan latere platen, met name in de jaren zeventig en na 2010.
Hij begon marihuana en lsd te gebruiken om die geestelijke klachten te bestrijden, maar ze verergerden die juist. Hij kreeg waanbeelden en hoorde stemmen en bezweek psychisch onder de druk de opvolger van ‘Pet Sounds’ te moeten maken. ‘Smile’ bleef dan ook onvoltooid en verscheen uiteindelijk pas in 2011.
Brian Wilson bleek uiteindelijk te lijden aan schizofrenie en een manische depressie, maar dat bleef lang onduidelijk: hij trok zich terug in zijn huis, maar schreef desondanks albums als ‘Friends’(1968), ‘Sunflower’(1970) en ‘Surf’s Up’ (1971).
Na de dood van zijn vader in 1973 lag hij jaren min of meer constant in bed en woog hij uiteindelijk zo’n 150 kilo, ten prooi aan een continue geestelijke crisis.
Zijn relatie met psychiater Eugene Landry duurde jaren en hij werd in die periode totaal afhankelijk van hem: Landry werd meer goeroe en bewaker dan zijn psychiater, ook doordat Wilson geen contact wilde met anderen.
In die jaren voert hij diverse processen tegen de Beach boys over smaad en royalties, ook doordat zijn vader de rechten op alle tot dan geschreven songs al in 1969 had verkocht voor een destijds misschien aanzienlijk bedrag van 700.000 dollar, tot grote woede van Brian Wilson.
Uiteindelijk procedeert Wilson ook tegen Landry en in 1988 komt zijn sololoopbaan dan toch nog op gang, al zijn zijn soloalbums aanvankelijk niet erg succesvol: uiteindelijk gaat hij vanaf ongeveer 2000 zelfs weer optreden met zijn eigen klassiekers, inclusief het dan nog niet uitgebrachte ‘Smile’, vaak met de The Wondermints als begeleiders. Die groep kan zijn muziek spelen en zijn zanglijnen zingen, al moet Wilson zijn eigen teksten opnieuw leren.
Vaak maakt hij tijdens die concerten ook een verdwaasde indruk achter de piano en zit hij erbij alsof hij verdoofd is.
In 2011 kwam er uiteindelijk een reünietournee met de nog levende leden van de Beach Boys: Mike Love, Al Jardine, Bruce Johnston en David Marks. Ook kwam er een door hem gearrangeerd en geproduceerd nieuw album: ‘That’s Why God Made the Radio’.
Daarna bracht hij nog diverse albums uit met werk van onder anderen George Gershwin en eigen werk, maar zijn successen van ooit evenaarde hij ook toen niet.
Na de dood van zijn tweede vrouw Melinda Ledbetter werd Wilson in mei 2024 onder bewind gesteld vanwege dementie. Daarvoor had zijn de dagelijkse zorg voor hem
Eerdere berichten over Brian Wilson en de Beach Boys vind je in de rubriek nieuws.